Biologia jako przedmiot maturalny - informacje, porady

O egzaminie z biologii

Spis treści

⇑Informacje podstawowe

Biologia jest jednym z przedmiotów do wyboru na egzaminie maturalnym. Każdy maturzysta może przystąpić do egzaminu maturalnego z biologii na poziomie rozszerzonym jako przedmiotu dodatkowego.

Zagadnienia i tematy do matury z biologii »

Matura z biologii może być zdawana tylko jako przedmiot dodatkowy na poziomie rozszerzonym. Egzamin ma formę pisemną i trwa 180 minut.

Do egzaminu z biologii może przystąpić każdy absolwent, niezależnie od typu szkoły, do której uczęszczał, oraz od przedmiotów, których uczył się w zakresie rozszerzonym.

W czasie trwania egzaminu zdający może korzystać z zestawu tablic wspólnego dla trzech przedmiotów przyrodniczych – biologii, chemii i fizyki, oraz prostego kalkulatora.

⇑Wyniki

Wyniki uzyskane w części pisemnej egzaminu maturalnego z biologii – podobnie jak z innych przedmiotów dodatkowych – nie mają wpływu na zdanie egzaminu maturalnego z wyjątkiem sytuacji, kiedy egzamin z biologii był jedynym egzaminem z przedmiotu dodatkowego, którego zdawanie zadeklarował zdający, po czym nie przystąpił do tego egzaminu lub egzamin ten został mu unieważniony.

Wyniki części pisemnej egzaminu maturalnego są wyrażane w procentach i na skali centylowej.

⇑Zadania

Arkusz egzaminacyjny z biologii na poziomie rozszerzonym

Arkusz egzaminacyjny z biologii zawiera około 20-25 zadań. Przy numerze każdego z nich podana jest maksymalna liczba punktów, którą można uzyskać za poprawne jego rozwiązanie.

Zadania w arkuszu egzaminacyjnym:

• są tak dobrane, aby reprezentowały różnorodne wymagania ogólne i szczegółowe z podstawy programowej, sprawdzały zarówno wiedzę, jak i rozmaite umiejętności zdającego;

• sprawdzały przede wszystkim umiejętności złożone, w tym np.:

wyjaśnianie procesów i zjawisk oraz zależność budowy i funkcjonowania organizmów od środowiska ich życia,
przedstawianie związków przestrzennych między elementami układów żywych i związków czasowych, czyli sekwencji zdarzeń w różnych procesach biologicznych, a także związków między strukturą i funkcją na różnych poziomach organizacji życia,
przetwarzanie informacji biologicznych z postaci liczbowej w postać wykresu lub diagramu, z postaci tekstu do postaci schematu lub tabeli, albo w jeszcze inny sposób, jak też ich porządkowanie chronologiczne, przestrzenne, czy przyczynowo- skutkowe,
wykazywanie związku obecnej różnorodności życia z przebiegiem procesu ewolucji,
analiza eksperymentu – sposób jego planowania, przeprowadzanie, stawianie hipotez i wniosków formułowanych na podstawie dołączonych wyników,
prowadzenie rozumowania opartego na treściach biologicznych, w tym – objaśnianie i krytyczna ocena podanych informacji, wyjaśnianie związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy faktami, formułowanie opinii i wniosków w związku z przedstawionymi w zadaniu informacjami, dobieranie właściwych argumentów na poparcie swych stwierdzeń;

• są zróżnicowane pod względem poziomu trudności oraz sposobu udzielania odpowiedzi;

• mają formę zamkniętą lub otwartą. W zadaniach zamkniętych, np. wyboru wielokrotnego, prawda/fałsz, na dobieranie, zdający wybiera jedną lub więcej z podanych opcji odpowiedzi, natomiast w zadaniach otwartych – tworzy odpowiedź samodzielnie. W arkuszu będą przeważały zadania otwarte;

• występują pojedynczo, ale wiele zadań będzie zawierało po kilka poleceń odnoszących się do tego samego materiału źródłowego i można uzyskać za nie po kilka punktów, a do ich rozwiązania niezbędna jest umiejętność integrowania i wykorzystywania wiedzy z różnych dziedzin biologii;

• odnoszą się do różnorodnych materiałów źródłowych zamieszczonych w arkuszu, np. tekstu, fotografii, rysunku, schematu, wykresu, diagramu, zestawu liczb (ujętych w tabeli lub podanych inaczej).

W poleceniu do każdego zadania występuje co najmniej jeden czasownik wskazujący czynność, jaką powinien wykonać zdający, aby poprawnie dane zadanie wykonać. W przypadku zadań zamkniętych będą to najczęściej czasowniki takie jak: „wybierz”, „podkreśl”, „zaznacz”. W przypadku zadań otwartych katalog czasowników jest dużo szerszy, a precyzyjne ich zrozumienie warunkuje poprawną realizację polecenia. Podany poniżej wykaz obejmuje te czasowniki, które często przysparzają zdającym trudności. Należy zaznaczyć, że wykaz ten nie wyczerpuje wszystkich możliwych czynności, jakie mogą być sprawdzane na egzaminie przy pomocy różnych typów zadań.

wymień

Zdający zapisuje w odpowiedzi nazwę / nazwy (np. narządów, procesów, elementów budowy, gatunków) bez opisu, uzasadnienia ani wyjaśnienia.

podaj, określ

Za pomocą zwięzłej odpowiedzi zdający przedstawia np. istotę danego procesu czy zjawiska albo jego przyczynę, używając odpowiedniej terminologii biologicznej, w oparciu o analizę materiału źródłowego lub własną wiedzę, bez wnikania w szczegóły.

opisz

Zdający formułuje krótką odpowiedź pisemną, nie ograniczając się tylko do podania nazw, ale również przedstawiając budowę (np. komórki, narządu, organizmu) lub przebieg jakiegoś procesu, zjawiska czy doświadczenia (np. następstwo wydarzeń), bez wyjaśniania przyczyn.

porównaj

Zdający wskazuje podobieństwa i różnice między obiektami, procesami, zjawiskami, teoriami, bez wyjaśniania przyczyn tych podobieństw i różnic.

wykaż

Przy pomocy krótkiej odpowiedzi zdający ukazuje, że istnieje zależność, związek (np. czasowy, przestrzenny, przyczynowo-skutkowy) między faktami biologicznymi (przyczyna-skutek, budowa-funkcja, budowa-tryb życia, budowa- środowisko itp.), bez wnikania w przyczyny tej zależności.

uzasadnij

Za pomocą krótkiej odpowiedzi zdający podaje argumenty, czyli fakty biologiczne, przemawiające za hipotezą, tezą, stwierdzeniem, poglądem, opinią lub przeciwko; argument musi merytorycznie odnosić się do materiału źródłowego w zadaniu lub wiedzy biologicznej zdającego.

wyjaśnij

Za pomocą krótkiej odpowiedzi zdający przedstawia zależności lub związki czasowe, przestrzenne, przyczynowo-skutkowe (rozpoznając przyczynę i skutek oraz wskazując drogę, która prowadzi od przyczyny do skutku).

⇑Ocena odpowiedzi

Odpowiedzi udzielone przez zdającego są oceniane przez egzaminatorów zgodnie ze schematem punktowania określonym dla każdego zadania.

W przypadku większości zadań zamkniętych zdający może otrzymać 1 punkt, jeżeli udzieli poprawnej odpowiedzi, lub 0 punktów, jeżeli udzieli odpowiedzi błędnej lub nie udzieli jej wcale. W przypadku rozbudowanych zadań zamkniętych (np. wybór dwóch z pięciu możliwych odpowiedzi lub przyporządkowanie kilku elementów) zdający może uzyskać 1 punkt za odpowiedź częściową i 2 punkty za odpowiedź pełną.
W przypadku zadań otwartych skala oceniania może być bardziej rozbudowana, np. od 0 do 2 punktów lub od 0 do kilku punktów. Za odpowiedź egzaminator może przyznać wyłącznie pełne punkty (nie przyznaje się połówek punktu).

Dokonując oceny odpowiedzi udzielonej przez zdającego w zadaniu otwartym, egzaminator odwołuje się do przykładowego rozwiązania oraz schematu punktowania opracowanych przez zespół ekspertów Centralnej i okręgowych komisji egzaminacyjnych oraz konsultantów akademickich. Rozwiązanie określa wymagany zakres merytoryczny odpowiedzi i nie jest ścisłym wzorcem oczekiwanego sformułowania (za wyjątkiem nazw procesów, zależności, grup organizmów, struktur itp.). Każda merytorycznie poprawna odpowiedź, spełniająca warunki zadania, zostanie oceniona pozytywnie.

Ocena zadań otwartych

1. Jeśli w zadaniu otwartym zdający w odpowiedzi poda więcej elementów (nazw, cech, argumentów itd.), niż wynika z treści polecenia, to ocenionych zostanie tyle kolejnych elementów odpowiedzi (licząc od pierwszej), ile wskazano w poleceniu.

2. Jeżeli zamieszczone w odpowiedzi informacje (również dodatkowe, które nie wynikają z treści polecenia) świadczą o zasadniczych brakach w rozumieniu omawianego zagadnienia lub zaprzeczają udzielonej prawidłowej odpowiedzi, to za odpowiedź taką zdający otrzyma 0 punktów.

Reklama - Wykorzystajmy wspólnie nasz potencjał! • Kontakt • Patronat • Praca dla studentów •